دقیقا از روزی که در بخشی از سکانس های سریال هیولا (یکی دیگر از آثار طنز مهران مدیری) محتوای خرید مارچوبه بعنوان یک چاشنی لوکس و گرانقیمت مطرح شد، آمار جستجوی مارچوبه در گوگل غوغایی به پا کرد، خیلی ها میخواستند بدانند دقیقا مارچوبه چیست؟ چه خاصیتی دارد؟ با چه چیزی میخورند؟ قیمتش چند است؟ چرا سر سفره طبقه ضعیف و متوسط نیست؟ و آن چیست که ثروتمندان میخورند؟ چرا به چشم یک کالای لوکس به آن نگاه می شود و چه می شود که در عین حال که در مغازه ها هست اما اکثر مردم از وجود آن بی اطلاعند!؟
من نیز بواسطه بی اطلاعی، شبیه به بسیاری از مردم، تاکنون از نزدیک مارچوبه را ندیده ام و لب به آن نزده بودم، پس شک نکنید منم این کلمه را جستجو کردم! شبیه بسیاری از شما، شاید شما این سریال را ندیده باشید اما در همان پاراگراف اول و یا پس از پایان این مطلب مارچوبه را جستجو خواهید کرد زیرا ذهن کنجکاو و فعال انسان بدون کسب اطلاعات کافی دست از جستجو نخواهد برداشت. اینکه حجم عظیمی از مردم ایران را اقشار کم درآمد، ضعیف و متوسط اختصاص می دهند بر کسی پوشیده نیست پس میزان جستجوی کلمه "مارچوبه" در موتورهای جستجوی جدای از خاصیت و تازگی آن، به میزان مخاطب ندیده آن باز می گردد. آیا چنین کلماتی و یا چنین اغذیه هایی خاص طبقه ثروتمنداست؟ آیا حجم مردمی که هجوم بردند برای یافتن ماهیت این کلمه نشان از تمایل و گرایش مردم به رسیدن به سطح بالای کیفیت زندگی هستند؟ آیا ما بیش از اندازه ندیده و نخورده ایم!؟
اگر کمی به عقب بازگردیم بسیاری از گیاهان و میوه های امروزی که در سبد خرید اکثر مردم کشور هست چندسالی از مطرح شدنشان در بازار کشور نمی گذرد، کلم بروکلی، کاهوی فرانسوی، کاسنی بلژیکی، کاهو روغنی،فرسی، میوه های ترکیبی و یا سبزیجات محلی و بومی شمال (نظیر: چوچاق)، و.. این نشاندهنده اینست که تکنولوژی کشاورزی، روابط بین المللی، ترویج ذائقه های غذایی مختلف، سهولت در دسترسی به کالاهای مختلف در دنیا، سرعت در واردات و صادرات اغذیه ها، میوه ها، طعم ها، چاشنی ها و... سود مالی، انتقال عادات غذایی و فرهنگ بومی جایی به جایی، نفوذ قدرت رسانه (کتاب، فیلم، اینترنت)، کشف خاصیت و ارزش غذایی و دهها علت دیگر همه و همه دست به دست هم داده اند تا در روی قفسه مغازه ها و هایپرمارکت ها، چیزهایی بینید که تاکنون ندیده بودید... همچنین ذائقه های غذایی ایرانی در سبد غذایی خارجی ها هم به وفور یافت می شود اساسا امروزه دیگر دهکده جهانی را بدون تنوع کالاها، طعم و چاشنی و ذائقه ها، نمی توان متصور شد.
اما چیزی که بسیار مهم است: تاثیر قدرت محتوا و رسانه بر ایجاد کنجکاوی و یا آگاهی رساندن به مردم است و این نشان می دهد یک مقاله، یک پست، یک عکس، یک فیلم و یا هر چیزی که بعنوان محتوای یک رسانه در فضای دیجیتال منتشر شود می تواند حساسیت و یا آگاهی لازم را به مردم بدهد چه این آگاهی جنبه تبلیغاتی داشته باشد چه صرفا معرفی و شناخت باشد در هر صورت این یعنی : تاثیر قدرت رسانه (فیلم و سریال، اینترنت) بر افکار عمومی...!
اینکه شما سر سفره الان مارچوبه دارید یا نه، نشان از ثروتمندی، پولداری، خوش ذائقه ای و یا کشف خواص و ارزش غذایی آن نیست... شکی نیست که می دانید گران بودن و لوکس بودن بسیاری از چیزها ناشی از کمبود آنها در بازار است. کمبود یک چیز هم، یکی از دلایل نبود تقاضاست. تردیدی نیست اگر حجم تولید مارچوبه نیز به اندازه کاهو، خیار و گوجه فرنگی زیاد شود عرضه و تقاضا حفظ می شود و قیمت آن به شدت کاهش خواهد یافت آنگاه این محصول نیز در خانه هر کسی یافت می شود. خوب به خاطر داشته باشید، اینترنت، کامپیوتر، خاویار، گوشی موبایل، زعفران، سیم کارت، خودرو! و بسیاری از چیزها تامدتها جزو گرانترین و لوکس ترین ها بودند اما هم اکنون در هر خانه ای چندین گوشی تلفن همراه و هر نفر با چندین سیم کارت با کامپیوتر و خوراکی های متنوع می بینید، من بخوبی یاد دارم اواخر دهه ۶۰ از جمعیت ۸۰هزارنفری شهرمان فقط ۳ الی ۴ خوردو (پیکان با سپر جوشن!) با قیمت حدود ۸۰ هزار تومان وجود داشت که با همین مبلغ ما یک خانه ویلایی ۲۰۰ متری خریده بودیم! خودرو، ابزاری مهم و ضروری بود که ۹۹% مردم از آن بی نصیب بودند اما امروزه تنوع خوردوها، تولید و تقاضای زیاد به جایی رسیده که اکنون خودرو زیر پای اکثر مردم هست. اگر ظرف دوسال اخیر قیمت خودرو باز سر به فلک کشید ناشی از ارزشمند بودن، لوکس بودن و تعلق داشتن به قشر ثروتمند نیست بلکه ناشی از کمبود عرضه است... حتی اگر تقاضا بیشتر باشد!
بنابراین اگر عرضه کم باشد و تقاضا هم کم باشد، و یا عرضه کم باشد حتی اگر تقاضا هم زیاد باشد باز گرانی پا به میان خواهد گذاشت. شبیه مارچوبه، چیزهای زیادی دیگری هم هست که در زندگی روزمره ما جایی ندارند و یا قرار است بیاید و یا هرگز قرار نیست که بیاید، نظیر خاویار که شاید در بهترین حالت چند بار در رستوران سرو کرده باشید، با اینکه ایران عرضه کننده بهترین خاویار جهان است اما در رژیم غذایی مردم بطور مستمر نیست. اما تولید و عرضه آن بسیار کمتر از چیزی است که به سفرهای مردم ورود کند...!
اینکه من و یا شما در پی واژه "مارچوبه" دست به جستجو زدیم بی ارتباط با: کنجکاوی، بی اطلاعی و تازگی آن نیست. وگرنه پس از جستجوی میلیون ها بار کلمه مارچوبه به همان اندازه الان بر سر سفرها حضور می داشت که اینگونه نیست البته به نظر می رسد برخی هم برای یکبار امتحان کردن هم که شده، قصد خرید آن را داشته باشند حتی بوسطه قیمت بالای آن نسبت به سایر سبزیجات مشابه! این جستجو عللی گسترده تر دارد که ریشه آن به موارد زیر برمیگردد
در نتیجه:
- هر فرد در جامعه رسانه ای امروز، می تواند یک بلندگو باشد!
- هر چقدر آن فرد ارایه کننده محتوا خود "برند" باشد، تاثیر و نفوذ کلام او بیشتر می شود، مطرح شدن مارچوبه در آثار برند مهران مدیری را دست کم نگیرید!
- بخش مهمی از نبود تقاضا، ناشی از عدم آگاهی و عدم معرفی آن چیز است.
- چیزی که باعث می شود قشری بالاتر به آن دسترسی داشته باشد و قشر متوسط و ضعیف نه، عرضه کم آن چیز است،... زیرا کمیاب، گران است!
- مارچوبه هنوز نخریدم! 🙂
چه غم انگیز که یک سبزیجات ساده که خرج چندانی هم برای کاشت نداره باید «لوکس» باشه.
مشکلات ما خیلیاش فرهنگی و باید بگم عقب ماندنگی خود ایرانی هاست که از چیز جدید و ناشناخته بیزارند.
فقر فرهنگی یک سبزیجات ساده رو غول کرده. تاسف
خودم در باغچه می کارم. به خاطر سلیقه ی بیگانه گریز ایرانی ها قدرت انتخاب محدود شده و اینه که رو به باغبانی آوردم.
درود بر شما بله متاسفانه همین‌طوره