برای این‌که رو به سمت بهبود مستمر برویم باید نگاهی بیندازیم به این بیت:
"در تو هست اخلاق آن پیشینیان / چون نمی‌ترسی که تو باشی همان؟"
پیشینیان در این بیت سه تعبیر دارد:
۱. انسان‌های اولیه و زیست حیوانی آنان
۲. والدین ما
۳. گذشته‌ی خودت
اگر بگوییم "پیشینیان" یعنی انسان‌های اولیه و زیست حیوانی آنان، پس بله همه‌ی ما ژن‌هایی از زیست حیوانی را به ارث برده‌ایم. هرچقدر نقاب آدم اندیشمند و خردمند بزنیم باز یکجایی آن خصایص حیوانی خود را نشان می‌دهند؛ براستی که همراه داشتن این حیوان یا شبیه این حیوان بودن، ترسناک است!
×××
اگر بگوییم "پیشینیان" یعنی والدین ما، پس همه‌ی ما خصوصیات رفتاری یک یا چند نسل گذشته را به ارث می‌بریم. هرچقدر سعی کنی در ظاهر، متفاوت از آنان باشی اگر در باطن کاری نکنی، بازهم اخلاقیات آنان را در خود داری و شبیه آنانی.
×××
و اگر بگوییم "پیشینیان" یعنی گذشته‌ی خودت، پس ما هرچقدر هم آپدیت شویم بازهم رگ و ریشه‌هایی از ته‌مانده‌ی اخلاق گذشته را همراه خود خواهیم داشت؛ چون آن تصمیمات و اخلاق‌ها را شالوده‌ی ذهنمان کرده‌ایم پس هیچ تغییر و بهبودی نداشتیم جز روکش نقاشی شده، جز گنجشگ به نرخ قناری!
×××
با اینحال مولانا ما را می‌ترساند از این‌که شبیه پیشینیان شویم؛ چرا که در این حالت خودت دقیقاً همان خودی که باید باشی نیستی. او هشدار می‌دهد که وقتی شبیه ماقبل خودت هستی چطور نمی‌ترسی که دیگر خودت نباشی؟
خود بودن و شبیه دیگری نبودن یعنی پنبه کردن هر چیزی که تاکنون بافته‌ای!
این "دیگری" می‌تواند گذشته‌ی خودت باشد؛ پس با این‌که گذشته نیز از خود توست اما اکنون حضور ندارد و تو نباید شبیه خودی باشی که خودت نیست؛ خود در لحظه‌ی حضور نیست، خود اکنون نیست!
×××
بعبارتی می‌گوید به گذشته نگاه کن و از رفتار گذشتگان عبرت بگیر و اگر ناپسندست از تکرار اشتباهات آنها بپرهیز که تکرارش ترس دارد، وگرنه ما همواره کپی از گذشتگان هستیم و نه نسخ جدید خودمان.
×××
با اینحال ذکر این نکته مهم است:
اگر پدر تو آدم شریفی است؟ نباید بترسی که تو هم شریف باشی.
اگر پدرت مکار بوده و سرنوشتی محتوم داشت؟ باید مراقب باشی به آن عارضه گرفتار نشوی.
اما اگر پدر تو، یک تصمیم یا تفکر غلط است؟ باید او را از خودت دور کنی.
این پدر می‌تواند پدر واقعی، پدر انسانی و یا پدر به معنای گذشته باشد.
عبرت از نیک و بد گذشته، سرنوشت حال ما را مشخص می‌کند.
×××
مدیران جدیدی که بر مسند قدرت می‌نشینید از آنجایی که خود کارمند بودند و روزگاری زیر دست مدیران مستبد، متاسفانه علیرغم این‌که خود نسل جدید هستند و برضد استبداد، ولی همچنان اخلاقیات و رفتارهای آن مدیران قبلی را تکرار می‌کنند.
×××
براستی نمی‌ترسی که تو همان باشی؟
"آن نشانی‌ها همه چون در تو هست / چون تو زیشانی، کجا خواهی برست؟"
www.Soroushane.ir
