مگس!

"بی سبب نی، خال‌های دلفریبت کنج لب / هر کجا حلوا بُود آنجا مگس دارد همی!"
این بیت از آقای میرزا سید رضی شیرازی متخلص به "بلند اقبال"، هم زیباست و در مدح لب یار؛ و هم ریده به لب یار.
مشخص است این شاعر حال و احوال درستی ندارد...
×××
زیبایی‌اش اینجاست که در مصرع نخست، آنقدر لب یار را دلفریب و شیرین نشان داده که وجود خال‌های کنج لب را ناشی از شیرینی لب یار دانسته؛ یعنی خال‌ها وقتی دیدند لب، شیرین است رفته‌اند آن کنج که حال کنند.
و در مصرع دوم می‌گوید هرجا شیرینی هست، مگس هم هست؛ درنتیجه‌ خال‌ در مصرع اول، همان مگس است در مصرع دوم.
×××
این‌که تجسم کنی کنج لب یار مگس سیاهی نشسته، پیش‌تر چندین بار توسط این شاعر و توسط شاعران دیگر، بکار رفته؛ هرچند امروزه این موضوع تصویر قشنگی نیست!
چراکه از دید ما، مگس بیشتر روی گُه می‌نشیند تا روی شیرینی.
ولی به‌گمانم بلنداقبال هم شبیه خودمان فکر می‌کرد؛ یعنی قصدش از بکار بردن مگس، تشبیه زیبایی نیست بلکه طعنه‌ای زده به گُه‌لب بودن یار! 🙂
گویا شاعر کونش از دوری از لب یار می‌سوزد و می‌خواهد عقده‌اش را خالی کند.
حالا مگر یارش رفته؟
بله!
×××
بلند اقبال یارش را از دست داده؛ در تمام اشعارش این موضوع فاش شده.
او در شعر دیگری گفته:
"دردا که هیچکس نبود دادرس مرا / آوخ که یاوری نکند هیچکس مرا
هستم بلند اقبال اما چو بنگری / گردون نموده پست‌تر از خار و خس مرا
من شعر ز این سپس نتوانم رقم زدن / زحمت رسد ز بس‌که همی از مگس مرا"
اینجا نیز از بی‌یاری و پیدا نکردن یار جدید، کمی چُس‌ناله می‌کند.
ولی نکته‌ی مهم این سه بیت این است که در بیت آخر اشاره می‌کند آنقدر بی‌انگیزه و بی‌حال است که نه‌تنها شعر درست و حسابی نمی‌تواند بسراید، بلکه حتی از دور کردن مگس‌ها هم عاجز است.
معلوم نیست این شاعر بی‌یار، به چه دریوزگی و فلاکت و گشادیی افتاده؟ که مزاحمت مگس را هم نمی‌تواند دفع کند. 🙂
×××
برای این‌که درست بفهمیم از نظر او، تشبیه مگس واقعاً به نیت زیبایی بکار رفته یا نه؟ می‌توان مگس نشسته روی خودش (که پست‌تر به تصویر کشیده شده) و لب یار را تجسم کرد.
به نظر هر دو مگس روی شیرینی ننشسته‌اند! 🙂
www.Soroushane.ir
#شرنامه